Gebarentaal

Gebarentalen zijn talen
Over de gehele wereld worden meer dan 5000 talen gebruikt, de meeste talen worden gesproken en kunnen beluisterd worden maar voor een aantal talen geldt dat niet. Dat zijn de gebarentalen. Deze talen zijn, net als gesproken talen, ontstaan uit de behoefte van mensen om met elkaar te communiceren.

Gebarentalen zijn visuele talen: de handen, het gezicht en de ogen staat centraal in plaats van de stem en het gehoor. Gebarentaal is niet universeel. Doven in de hele wereld gebruiken een gebarentaal. Net als bij gesproken talen is er niet één taal die door iedereen gebruikt wordt. Elk land kent zijn eigen gebarentaal, zo is er de Nederlandse Gebarentaal, de Vlaamse Gebarentaal, de Franse Gebarentaal, de Britse Gebarentaal, de Amerikaanse Gebarentaal. Voorbeelden van verschillen tussen ASL, NGT, DGS.

Taalfamilies
Sommige gebarentalen lijken meer op elkaar dan andere gebarentalen. Ze zijn familie van elkaar. Net als het Nederlands familie is van het Duitse (ze horen allebei tot de Germaanse talen), zo zijn de Nederlandse en de Amerikaanse Gebarentaal familie van de Franse Gebarentaal. De Britse Gebarentaal is verwant aan de Australische en Nieuw Zeelandse Gebarentaal. Tussen de Britse en Amerikaanse Gebarentaal zijn weinig overeenkomsten.

De Nederlandse Gebarentaal was verboden
De Nederlandse Gebarentaal staat de laatste tijd steeds meer in de belangstelling. Jarenlang is deze taal onderdrukt geweest. Men beschouwde gebarentalen als een soort pantomime waar alleen concrete zaken in uit te beelden waren. In 1880 was er een congres in Milaan van het dovenonderwijs in Europa. Daar werd het gebruik van gebaren in opvoeding en het onderwijs aan doven afgeraden. Vanaf die tijd kregen dove kinderen geen onderwijs in gebarentaal en was het gebruik ervan verboden.

Dove volwassenen bleven echter wel gebarentaal gebruiken in de onderlinge communicatie. Maar de waardering van hun eigen taal was laag, veel dove mensen schaamden zich om in het openbaar te gebaren. Erkenning van de Nederlandse Gebarentaal Taalkundig onderzoek toonde aan dat gebarentalen voldoen aan de kenmerken waaraan gesproken talen voldoen. Het zijn natuurlijke talen met een eigen gebarenschat en grammatica.

In gebarentaal kun je over alles communiceren: concrete en abstracte zaken. Dit onderzoek versterkte de emancipatiebeweging van de Nederlandse Dovengemeenschap. Men wilde erkenning voor de eigen taal en cultuur.

Ook de ouders van jonge dove kinderen accepteerden niet langer het afwijzen van gebaren in de opvoeding en het onderwijs aan doven. Eind jaren negentig hebben alle doveninstituten in Nederland gekozen voor een tweetalig onderwijsmodel: een gelijkwaardige positie voor de Nederlandse Gebarentaal en het Nederlands. Terwijl het proces naar tweetalig dovenonderwijs nog in volle gang is, zijn alweer nieuwe technisch-medische ontwikkelingen waar te nemen, die wellicht opnieuw veranderingen in het dovenonderwijs tot gevolg zullen hebben. De laatste jaren is de Nederlandse Gebarentaal steeds meer zichtbaar geworden, ook in de media.

Dove mensen kunnen hun eigen taal in veel maatschappelijke situaties gebruiken, al dan niet met behulp van een tolk. En steeds meer horende mensen leren met veel plezier de Nederlandse Gebarentaal!

In veel Europese landen is net als Nederlandse Gebarentaal ook wettelijk erkend!!